De Britse regering heeft, als zij overgaat tot een harde Brexit, een slimme strategie gekozen. Het Duitse Ifo-instituut heeft berekend dat de door de Britten voorgenomen “harde, maar slimme Brexit” voor het Verenigd Koninkrijk beter uitpakt dan voor de EU.
Bijna iedereen binnen de EU is van mening dat het Verenigd Koninkrijk economisch zwaar getroffen wordt als er een “harde” Brexit zal plaatsvinden. Dat wordt hen immers verteld door de mainstream media, politici en economen. De cijfers lijken dat te bevestigen: zelfs het relatieve belang van import en export duidt daarop: 45% van de Britse export gaat naar de EU, 53% van de Britse import komt uit de EU, 7% van de EU-export gaat naar het Verenigd Koninkrijk, 4% van de EU Invoer komt van daar.
Het is dus niet raar dat de meeste economische modellen en berekeningen tot de conclusie zijn gekomen dat de kosten van een harde Brexit veel hoger zijn voor het Verenigd Koninkrijk dan voor de EU.
Maar er zit een addertje onder het gras.
Niet alleen klimaatmodellen vallen en staan met hun aannames, ook bij economische modellen is dat het geval. Alle modellen die de gevolgen van een harde Brexit of andere varianten van de economische regelingen voor een “ongecontroleerde” Brexit berekenen, gaan ervan uit dat douanerechten en controles op EU-goederen worden geheven of opgelegd in het Verenigd Koninkrijk, alleen al omdat dat het tegenovergestelde het geval is.
Als gevolg hiervan zouden de prijzen voor Britse consumenten stijgen, zouden de kosten van levensonderhoud stijgen, zou de industriële productie toenemen en nog veel meer. Alle modellen gaan ervan uit dat na de Brexit het Verenigd Koninkrijk 10% accijns gaat heffen op EU-auto’s, 20% op veel EU-geïmporteerd voedsel, enzovoort, omdat de EU na de Brexit tarieven gaat opleggen aan Britse importen.
Gabriel Felbermayr van het Duitse Ifo-instituut in München is de eerste die zich heeft afgevraagd of de veronderstelling dat de Britse regering door het verhogen van de tarieven op import uit de EU, zou leiden tot méér kosten van levensonderhoud voor haar burgers, wel logisch is. Hij is tot de conclusie (PDF hier) gekomen dat dit niet het geval is.
De aanname is onzin, niet in het minst omdat de Tories herkozen willen worden en iedereen die maar een paar weken in het Verenigd Koninkrijk heeft gewoond, weet dat de er de pleuris uitbreekt als de Brexit aanzienlijke prijsstijgingen voor de Britten met zich mee zou brengen.
Op basis van dit inzicht is de volgende vraag voor de hand liggend: wat als de Britten geen tarieven zouden heffen op import uit de EU en ook de kosten zouden besparen om Europese goederen te controleren, zoals ze al hebben gezegd te wilen doen ten aanzien van de noordgrens van Noord-Ierland?
De gevolgen zouden aanzienlijk zijn, in het bijzonder voor de EU. Ten eerste verplicht de Wereld Handels Organisatie haar leden alle handelspartners zonder handelsovereenkomst gelijk te behandelen. Als het Verenigd Koninkrijk geen invoerrechten oplegt uit de EU, moeten ook de tarieven bij invoer uit China en de VS (en alle andere landen waarmee het Verenigd Koninkrijk geen vrijhandelsovereenkomst heeft gesloten) – in ieder geval de douanerechten – worden geschrapt. Het gevolg zou geen stijging van de prijzen voor de Britse consument zijn, maar een radicale verlaging van de kosten van levensonderhoud terwijl de levering van goederen toeneemt.
Dat moet de Britten als muziek in de oren klinken.
Maar dat is niet alles. Doordat de EU douanerechten op de invoer uit het Verenigd Koninkrijk gaat verhogen, worden door de EU-invoer van veel producten uit dat land een stuk duurder, een omstandigheid die nadelig zou kunnen uitpakken voor de betrokken Europese bedrijven zouden kunnen vertrekken, zodat zij wellicht druk proberen uit te oefenen op de EU om alsnog een vrijhandelsovereenkomst met het VK te sluiten.
Al met al concludeert Felbermayr in zijn berekeningen dat als de Britse regering zo’n harde (maar slimme) Brexit doorvoert, zoals hij het noemt, de EU de verliezer in het pokerspel zal zijn, omdat de economische schade in het VK dan veel beperkter is dan in de EU. Felbermayr heeft er trouwens geen rekening mee gehouden dat de vrijhandelsovereenkomst die de EU kost wat kost met de VS wil sluiten (TTIP 2.0) óók deze berekende schade met zich mee zal brengen, waardoor de EU een nog groter verliezer zou worden.
Hoe waarschijnlijk is zo’n scenario van een harde maar slimme Brexit? Vrij groot, als we de toepsraken van Liam Fox, de Britse minister van handel, er bij halen, een man die graag spreekt van een “echt mondiaal Groot-Brittannië”, of wat te denken van Patrick Minford, professor economie aan de Universiteit van Cardiff die steeds maar weer het belang van unilaterale handelsbenaderingen benadrukt, aldus Felbermayr.
Tegen deze achtergrond ziet Felbermayr de dwangstrategie die de EU heeft gevoerd, die tot doel had het Verenigd Koninkrijk te straffen voor de wens van het Britse volk en mogelijke andere landen die het voorbeeld willen volgen, af te schrikken,. De Europese Commissie ziet Felbermayr als de grote verliezer die “verkeerd heeft gegokt”: “Voor Britse consumenten”, schrijft hij, “stijgen vele grondstoffenprijzen niet alleen, ze dalen zelfs.”
Kortom: een harde Brexit zal voor de Britten goed uitpakken.
Daarom heeft Felbermayr nog een advies aan de Europese Commissie en de zelfbenoemde wrekers van de vernietigde Europese samenwerking:
“In het licht van deze bevinding, zou de EU met spoed moeten overwegen of het risico van een harde Brexit voor hen niet groter is dan eerder werd gedacht. Het is tijd om een constructievere aanpak te volgen, om Brexit helemaal te vermijden of om de scheidingsovereenkomst aan te passen om het “hard maar slimme” scenario te vermijden. Dit zal voor beide partijen beter uitpakken. Het zou een fantastisch neveneffect zijn dat de kwestie van vrede in Ierland hierdoor ook wordt afgehandeld. ”
Overigens is het vrij officieel dat een harde Brexit hand in hand gaat met het verwijderen van douanetarieven.
