Nieuw hoofdpijndossier voor Bayer

De Duitse gifmenger Bayer heeft wel heel vaak de krantenkoppen gehaald sinds ze de Amerikaanse gifmenger Monsanto heeft gekocht. Na uitgebreide en dure discussies over het mensenonkruidverdelgingsmiddel glyfosaat heeft Bayer nu te maken met de problemen rond het opvolgerproduct Dicamba. Dat belooft ook flink in de papieren te gaan lopen. Het product is schadelijk voor mens en milieu. Goedgekeurd door de Europese Unie.

Brazilië heeft begin juli de herbicide Dicamba goedgekeurd. Het was een maand eerder in de Verenigde Staten verboden.

We hebben talloze verontrustende artikelen geschreven over glyfosaat, dat nu goed is voor ongeveer 50% van alle herbicidegebruik in de VS. Verwacht wordt dat de wereldwijde glyfosaatmarkt zo rond het jaar 2023 zal uitkomen op ruim $ 11,5 miljard. Nooit eerder in de geschiedenis is een chemische stof zó doordringend gebruikt. Glyfosaat bevindt zich in onze lucht, water, planten, dieren, granen, groenten en vlees. Het zit in bier en wijn, ontbijtgranen voor kinderen, producten van snackbars en moedermelk. Het zit zelfs in toegediende vaccins.

Bayer moet de vele miljarden die zij als schadevergoeding vanwege het gebruik van glyfosaat in de onkruidverdelger RoundUp (door Brussel nog gewoon toegestaan in haar strijd tegen de burgers van de EU) moet betalen, elders compenseren. Brazilië heeft op 9 juli jongstleden verschillende producten die Dicamba bevatten opnieuw goedgekeurd, waaronder producten van Bayer, meldde het persbureau Reuters. Brazilië verbouwt op grote schaal landbouwproducten voor de wereldmarkt, bijvoorbeeld sojabonen en katoen.

Beiden worden “gekweekt” in monoculturen die tegen onkruid moeten worden bespoten. Gewasplanten die genetisch resistent zijn gemaakt tegen Dicamba, kunnen de behandeling met dit middel zonder problemen overleven, maar de meeste andere planten niet. Dicamba zou het herbicide glyfosaat moeten vervangen omdat de resistentie tegen glyfosaat steeds verder toeneemt.

Dat kan allemaal in de wereld van vandaag de dag: een herbicide op de markt brengen dat zojuist is verboden.

De onkruidverdelger Dicamba was zojuist in de Verenigde Staten verboden. Slechts één maand eerder, op 3 juni 2020, werd de goedkeuring van Dicamba-bevattende producten, die in 2018 door de Amerikaanse Environmental Protection Agency voorlopig was verlengd, ingetrokken. De risico’s van Dicamba worden onderschat, oordeelde een Amerikaanse rechtbank.
De verkoop van Dicamba in de Verenigde Staten werd per 1 augustus 2020 onmiddellijk verboden. Dit betreft onder meer de producten XtendiMax (Bayer), Engenia (BASF) en FeXapan van de Amerikaanse groep Corteva. De zes in Brazilië geregistreerde producten worden door de EPA geclassificeerd als “zeer gevaarlijk voor het milieu”.

Dicamba is een herbicide die in de jaren zestig is ontwikkeld en daarom een ​​bekend en efficiënt herbicide is – met een kleine geboorteafwijking: de chemische stof wordt graag meegesleept door de wind. Naast natuurgebieden beschadigt het ook aangrenzende velden als het geen Dicamba-resistente rassen teelt. Als gevolg hiervan waren er al vele geschillen en tal van klachten over misoogsten bij boeren die naastgelegen velden bezitten.

Dicamba (3,6-dichloor-2-methoxybenzoëzuur) is een ouder herbicide dat in 1967 door de Amerikaanse Environmental Protection Agency werd goedgekeurd voor de behandeling van de meeste granen en sojabonen. Dicamba is zwak giftig voor zoogdieren, vluchtig en staat bekend om zijn grote mobiliteit. Dicamba wordt in één tot vier weken nauwelijks afgebroken in water, in de grond. De eerste gewassen die resistent waren tegen Dicamba, werden in 2015 goedgekeurd. De Amerikaanse non-profitorganisatie “Center for Food Safety” associeert Dicamba met een verhoogd kankerpercentage en geboorteafwijkingen.

Medio februari diende er een rechtszaak over het middel. Het betrof de zaak van een perzikboer uit Missouri, Bill Bader, wiens planten waren beschadigd door Dicamba – Bayerwerd door de rechter veroordeeld tot het betalen van $ 265 miljoen. Volgens experts zou het uiteindelijke bedrag lager moeten zijn. Er zijn echter nog steeds meer dan 100 rechtszaken in behandeling. Na deze eerste uitspraak zullen er waarschijnlijk nieuwe procedures worden toegevoegd, vertelde Alexandra Lahav, een juridisch deskundige aan de Universiteit van Connecticut.

De fabrikanten van Dicamba verzetten zich lang tegen zo’n bevinding. Volgens artikelen in de Guardian wisten ze echter wel degelijk af van het schadelijke potentieel van Dicamba. Er werd op gehoopt dat tal van klanten uit de Dicamba-wolk zouden ontsnappen door zelf resistente zaden te kopen – u kunt wel raden bij welke producenten.

Bayer en BASF, die ook Dicamba produceert, schreven het overwaai-probleem aanvankelijk toe aan toepassingsfouten. Met nieuwe formules werd het gevaar afgewend, zeiden ze toen. In 2016 overtuigden ze dan ook de EPA. In 2018 heeft die de gebruiksvoorwaarden aangescherpt, maar de schade is niet minder geworden.

De Amerikaanse autoriteiten hebben (uiteraard) geen invloed op de landbouwwetgeving in Brazilië. Aangezien de Braziliaanse boeren voornamelijk op grote schaal opereren, zijn rechtszaken uit aangrenzende landerijen niet zo’n grote verstorende factor. Het Braziliaanse Ministerie van Landbouw geeft niets om de omringende natuur.

Wat veel mensen niet weten is dat Monsanto (dat dus inmiddels door Bayer is opgeslokt) zijn bekendheid in de jaren 1960 en 1970 verwierf door het ontbladeringsmiddel Agent Orange te produceren dat Vietnam verwoestte en duizenden Amerikaanse soldaten en Vietnamese boeren vergiftigde. In de jaren negentig moest Monsanto haar medicijn “Celebrex” uit de handel nemen, het middel dat patiënten dan wel  van hun hoofdpijn genas maar tegelijkertijd hartaanvallen veroorzaakte. Veel voedingsdeskundigen noemen Monsanto’s kunstmatige zoetstof Aspartaam een “neurotoxine vermomd als een voedingssupplement”.

Bayer gaat ondertussen gewoon door met Roundup, maar wat kun je anders verwachten van een concern met een groezelige geschiedenis. Bayer is tenslotte niet alleen een goedaardig aspirine-bedrijf. Voorheen bekend als IG Farben, ondersteunde het bedrijf de opkomst van Adolf Hitler en maakte een dochteronderneming het gas Zyklon B, om het vervolgens aan de nazi’s te verkopen om de joden in Auschwitz uit te roeien. De tribunalen van Neurenberg veroordeelden een half dozijn IG Farben topmannen voor slavernij en massamoord. Eën van hen, Fritz ter Meer, keerde in 1956 terug uit de Spandau-gevangenis en werd prompt de eerste bestuursvoorzitter van Bayer. Wij zien hem ook als één van de “Founding Fathers” van de Europese Unie, naast Walter Hallstein, dezelfde man die één van Hitlers belangrijkste architecten was geweest voor een Europa na de Tweede Wereldoorlog onder Duitse politieke en zakelijke controle (zo ongeveer zoals nu het geval is) en tevens voorzitter werd van de eerste Commissie van de Europese Economische Gemeenschap.

De Amerikaanse president Donald Trump heeft de voormalige topvrouw van Monsanto, Aurelia Skipwith, aangewezen als nieuwe directeur van de Fish and Wildlife Service, en haar benoeming volgde eind 2019. Het is de federale dienst voor natuurbeheer, jacht en visserij. Daar kan ze zich dan bezig houden met het ontmantelen van de Wet op de bedreigde diersoorten. Die wet, in 1973 ingesteld door toenmalig president Richard Nixon, voorkwam onder meer het uitsterven van de Amerikaanse bizon, zeearend en alligator. Trump vindt de bescherming van dier en natuur in deze tijd economisch nadelig voor Amerikanen. Dat hij met de bescherming van mensen ook een loopje neemt blijkt uit het feit dat hij het gebruik van asbest weer heeft toegestaan.
Overigens is Skipworth verloofd met Leo Giacometto die als lobbyist werkzaam is voor de landbouwsector.

In de EU is Dicamba nog steeds goedgekeurd. Producten met Dicamba zijn ook toegestaan ​​in Zwitserland. Het verbod in de Verenigde Staten geldt in eerste instantie tot het einde van het jaar.