De slopers van de tegenmacht kunnen Thierry Baudet straks een hand geven

Als een kettingbotsing in slow motion oogt het landsbestuur. Voor je de ravage, de volgende auto zie je al aankomen. Omstanders kunnen roepen en gebaren wat ze willen, de chauffeurs lijken niets te zien of horen en rijden als zombies hun vehikels in de prak.

Voor en tijdens het debat over de mondkapjesdeal van Sywert van Lienden ging veel tegelijk mis. We kunnen klagen dat het begrip ‘nieuwe bestuurscultuur’ al sleets is en dat iedereen er wat anders onder verstaat, maar over een paar kernpunten lijkt toch best brede overeenstemming te zijn. Bijvoorbeeld: de regering liegt minder en informeert beter, de Kamer controleert scherper – óók de coalitiepartijen.

En de zaak is simpel. Al een poos wilde de Tweede Kamer weten of Hugo de Jonge, nu voor het CDA woonminister en hiervoor minister van Volksgezondheid, betrokken was bij de miljoenendeal die zijn vooraanstaande partijgenoot Sywert van Lienden met de overheid sloot voor de levering van mondkapjes. Van Lienden en zijn handlangers deden alsof ze voor niets werkten, terwijl zij de pandemie misbruikten om rijk te worden. De Jonge beweerde tegen parlement en media bij herhaling dat hij daarbuiten stond. Ter zake doende stukken waar journalisten en de Tweede Kamer recht op hadden, werden intussen zo lang mogelijk aan hen onthouden. Toen het journalisten van deze krant toch lukte om een deel boven water te krijgen, bleek dat De Jonge persoonlijk had doorgedrukt dat zaken werden gedaan met Van Lienden.

Het verweer ligt voor de hand: er waren destijds hard mondkapjes nodig en De Jonge wist niet dat Van Lienden een bedrieger was. Maar dat gaat niet op. Uit vrijgekomen berichten blijkt dat De Jonge zich vooral druk maakte over negatieve publiciteit, niet over bevoorrading. Belangrijker is dat hij zo’n verweer had kunnen voeren op het moment dat de vraag werd gesteld, wanneer hij daar wél eerlijk antwoord op had gegeven. Daar koos hij niet voor.

Nadat hij was betrapt en toen hij dacht dat hij er zijn huid mee kon redden, liet hij verantwoordelijk minister Helder ineens wél zijn appverkeer met Van Lienden en ambtenaren naar de Kamer sturen. Daarmee het bewijs leverend dat die zonder goede gronden waren achtergehouden, in strijd met de grondwet.

Het excuus dat de regering hiervoor had gebruikt, is een lopend onderzoek naar de omstreden deal door een accountantskantoor. Dat onderzoek is zó groot gemaakt, gaat zo volledig de inkoop van beschermingsmiddelen na, dat het maar niet af komt. Want tja, het moest toch grondig? Zo kan ogenschijnlijke nauwgezetheid helpen om pijnlijke zaken te begraven. Is dat ook het motief? Slechts deels, heb ik de indruk. Oud-topambtenaren Peter van Lieshout en Geert Jan Hamilton zeiden me pas: politiek en ambtenarij zijn voor een groot deel in handen gevallen van mensen die inhoud hebben losgelaten en hoofdzakelijk processen organiseren.

Let je erop, dan zie je dat overal. Kijk wat er al op de rokende puinhoop ligt. Ik las een kabinetsstuk dat ‘langetermijnstrategie covid-19’ heet. Het is 39 pagina’s niets. Rijstebrij. Voor zover er iets uit is op te maken, is dat: burgers en bedrijven, red uzelf en mocht onverhoopt een monstervariant de kop opsteken, dan kunnen we altijd wat extra coronapatiënten aan hun lot overlaten of een lockdown invoeren (of allebei). Maar dan met veel advies en overleg omkleed. Alsof er niets op het spel staat.

Of neem de anti-Ruslandsancties die in Nederland nooit werden uitgevoerd. In reactie op kritiek komt er een bureaucratische buffer tussen de verantwoordelijke ministers en het onderwerp: een nationaal coördinator, een stuurgroep, een projectdirecteur, een taakgroep. Ze gaan onder meer ‘coördinatie stroomlijnen’.

Of kijk naar de uithuisgeplaatste kinderen van slachtoffers van het toeslagenschandaal. Iedereen snapt dat terugplaatsen niet zomaar kan. Maar nul kinderen herenigd? Nul? Toch wordt er heus hard gewerkt. Omdat er proces is, overal eindeloos proces. Het is wachten op de Taskforce Koopkrachtverlies en de Regisseur Energietekort, na eerst nog een paar ongelukken.

En het scherper controleren? De regeringspartijen gedragen zich onheilspellend. Ik weet niet of ik eerder Kamerleden zo schaamteloos heb zien optreden als pr-medewerkers voor een kabinet. Het ging verder. Onafhankelijk Kamerlid Omtzigt is kwetsbaar in de kwestie-Van Lienden omdat hij diens initiatief zelf ook heeft gepromoot, in de publiciteit en in het torentje. Niet best. VVD en D66 zetten vol de aanval op hem in. Tielen van de VVD vroeg hem bij herhaling om zijn appverkeer prijs te geven. Hij was toch zo voor openheid?

Er zijn mensen die zeggen: logisch. Gelijke monniken, gelijke kappen. Die begrijpen niet waarom controles en waarborgen in de grondwet staan. De regering heeft een informatieplicht omdat de gigantische macht van die regering over ons leven in toom moet worden gehouden. Dus wanneer Tielen geen enkele poging doet om de regering te controleren, maar van de gelegenheid gebruikmaakt om af te rekenen met een collega die dat wel doet, is dat niets minder dan alarmerend. Waar Baudet en andere extremisten van buiten inhakken op de democratische rechtsorde, hollen Tielen en de haren die van binnen uit. Straks kunnen ze elkaar een hand geven door het gat dat ze samen hebben geslagen.

Wij vragen jou om ons te steunen Overweeg alstublieft om ons te steunen als donateur of ondersteunend lid, ook wij hebben onze inkomsten zien dalen in deze heftige tijden daarom, KLIK HIER voor IBAN of via PayPal hieronder!, hartelijke dank en veel leesplezier. Steun SDB via PayPal veilig en simpel.