De Europese droom zou het volgende slachtoffer van het coronavirus kunnen zijn

Terwijl Europese landen worstelen om de pandemie van het coronavirus onder controle te krijgen, heeft de crisis de politieke en economische breuklijnen van het continent blootgelegd.

Op 12 maart arriveerde een vliegtuig met maskers, ademhalingstoestellen en andere medische benodigdheden uit China in Italië, een dag voordat de Wereldgezondheidsorganisatie verklaarde dat Europa het epicentrum van de pandemie was geworden . Dagen later reisden tientallen dokters en verpleegsters uit Cuba naar Lombardije, de zwaarst getroffen regio van Italië. 

‘Onze regering heeft ons hierheen gestuurd om onze solidariteit hier te brengen’, zei Carlos Perez Diaz, de leider van de Cubaanse delegatie.

Er is echter weinig bewijs voor een dergelijke solidariteit tussen Europese landen. Begin maart, toen Italië via het mechanisme voor civiele bescherming van de Europese Unie om gezichtsmaskers en andere medische benodigdheden verzocht, reageerden de EU-lidstaten stil .

En in het licht van een ongekende economische crisis, met bedrijven die zijn gesloten en miljoenen mensen zonder werk, zijn regeringsfunctionarissen verwikkeld in debatten over de vorm die economische verlichting zou moeten aannemen, met scheuringen tussen zuidelijke landen zoals Italië en Spanje, en meer fiscaal conservatieve noordelijke landen zoals Duitsland. Na een nachtelijke bijeenkomst kwamen de Europese ministers van Financiën woensdagochtend naar voren met het nieuws dat ze geen consensus hadden bereikt .

Een dergelijke passiviteit is “een verontrustend signaal van de Europese Unie”, vertelde David Cormand, een Franse politicus en lid van het Europees Parlement, aan HuffPost France . ‘Het moet zijn nut bewijzen. Men heeft echter de indruk dat het te weinig is, te laat. ”

“Toegegeven, Europa reageert traag”, zegt Tara Varma, directeur van het Parijse bureau van de Europese Raad voor Buitenlandse Betrekkingen. “Dit is het moment om te zien wat Europese solidariteit waard is – en niet alleen financieel. De komende weken zullen een grote rol spelen bij het bepalen van de toekomst van de Europese Unie. ”

De impact van COVID-19 op Europa was ronduit catastrofaal. In Italië, Spanje en Frankrijk zijn er volgens onderzoekers van de Johns Hopkins University in Maryland meer dan 370.000 bevestigde coronavirusinfecties en zijn er meer dan 40.000 mensen gestorven .

Vorige week verontschuldigde Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie, zich formeel bij Italië omdat het niet sneller reageerde.

“Vandaag mobiliseert Europa naast Italië”, ook al “is het helaas niet altijd het geval”, schreef von der Leyen in de Italiaanse krant la Repubblica. “We moeten erkennen dat in de begindagen van de crisis, terwijl er te maken had met de noodzaak van een gemeenschappelijk Europees antwoord, teveel alleen aan de problemen in hun eigen land dachten. Ze beseften niet dat we deze pandemie alleen samen als Unie kunnen verslaan. ‘

Dergelijke uitspraken hebben echter bij sommige ambtenaren de onvrede niet kunnen onderdrukken. 

Woensdag nam de meest vooraanstaande wetenschapper van de EU, Mauro Ferrari, uit Italië ontslag en  zei dat hij “zeer teleurgesteld was door de Europese reactie op COVID-19”. Ferrari zei dat zijn voorstellen om wetenschappelijk onderzoek ter bestrijding van het coronavirus te financieren het slachtoffer waren geworden van de EU-bureaucratie.

“In tijden van nood keren mensen en instellingen terug naar hun diepste aard en onthullen hun ware karakter”, schreef hij in een vernietigende ontslagbrief. ‘Ik ben bang dat ik genoeg heb gezien van zowel het wetenschappelijk bestuur als van de politieke operaties in de Europese Unie.’

Een uitdaging voor de EU is dat kwesties van volksgezondheid in de eerste plaats de verantwoordelijkheid zijn van individuele lidstaten. Artikel 168 van het EU-Verdrag bepaalt dat de rol van de EU simpelweg is “samenwerking aan te moedigen” op gezondheidsgebied, en dat elke EU-brede actie “het nationale beleid moet aanvullen”. 

“De EU is geen staat en heeft geen uitvoerende macht die de uitvoerende macht van de lidstaten vervangt. Dus het kan niet in noodgevallen optreden ‘ , vertelde François Heisbourg , een senior adviseur bij het International Institute for Strategic Studies, aan HuffPost France. “China kan van de ene op de andere dag besluiten om een ​​vliegtuig vol maskers voor propaganda naar Italië te sturen. Europa is zeer cultureel en organisatorisch slecht toegerust om hetzelfde te doen. ”

Heisbourg merkte echter op dat de coronavirus-pandemie niet alleen een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid betekende, maar ook een uitdaging voor de fundamentele democratische beginselen van de EU. In Hongarije bijvoorbeeld, heeft premier Viktor Orban de crisis gebruikt om ingrijpende nieuwe bevoegdheden door te geven – waarmee hij heeft vastgesteld wat Heisbourg typeerde als ‘s werelds eerste’ corona-dictatuur ‘.