Toezichthouders van de overheid op de financiële sector moeten meer informatie publiceren over het beleid dat banken voeren tegen witwaspraktijken. De banken houden nog steeds veel info achter over wat zij echt doen tegen witwassen.
Corruptiewaakhond Transparency International eist meer openheid van de sector.
Burgers en bedrijven hebben volgens corruptiewaakhond Transparency International (TI) het recht te eisen dat hun banken corrupte individuen en organisaties, criminelen of terroristen geen toegang meer geven tot het wereldwijde banksysteem. In het rapport Top Secret: Countries keep financial crime fighting data to themselves van TI staat dat de landen waar de grootste banken gevestigd zijn, te weinig informatie wordt gepubliceerd over de manier waarop banken witwaspraktijken tegengaan. Als er al eens informatie beschikbaar is, dan is die meestal fel verouderd.
“Wantrouwen tegenover banken zal blijven bestaan, zolang mensen niet zeker weten dat die er voor hen zijn en niet voor corrupte bedrijven en individuen. Corruptie en witwasserij ondermijnen de rechtsstaat, verzwakken democratische instituten en brengen schade toe aan economieën en samenlevingen”, zegt José Ugaz, voorzitter van Transparency International.
De TI-studie toont aan dat de bankgegevens over bestrijding van witwassen maar gedeeltelijk beschikbaar zijn. De organisatie keek daarvoor naar de situatie in Australië, Cyprus, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittannië, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal, de VS en Zwitserland. TI vermeldt Nederland een belangrijk financieel centrum, met ongeveer 12.000 financiële instellingen, waarlangs buitenlandse bedrijven jaarlijks ongeveer 4000 miljard euro door versluizen naar andere bestemmingen.
In oktober 2015 publiceerde Nederland een eerste evaluatie over de effectiviteit van het anti-witwasbeleid, over de periode 2010 tot 2013. Een van de conclusies was dat niet alle benodigde data voorhanden waren en dat voor effectieve monitoring meer geschikte indicatoren opgesteld moeten worden.
Soms zijn heel eenvoudige gegevens niet eens beschikbaar, zoals het aantal keren dat banken sancties kregen voor vastgestelde witwaspraktijken. Slechts in vier van de twaalf onderzochte landen zijn die gegevens volgens TI openbaar: Australië, Cyprus, Italië en de VS.
Burgers hebben het recht te weten of de financiële sector illegale activiteiten toelaat, zegt Ugaz. “Het publiek heeft ook recht op bewijzen dat er effectief actie ondernomen wordt, niet alleen om vertrouwen op te bouwen in instituten waar burgers hun geld plaatsen, maar ook om financiële criminaliteit te ontmoedigen.”
Monitoring van de financiële sector vereist een sterk, consistent en effectief beleid tegen witwaspraktijken door de overheid, onderstreept TI. “Net zoals hygiëne-inspecteurs restaurants bezoeken, moeten financiële supervisors de bevoegdheid krijgen om banken te inspecteren, onregelmatigheden in hun systemen te identificeren en waar nodig sancties op te leggen.” Transparency International pleit voor de jaarlijkse publicatie van gegevens over de strijd tegen witwaspraktijken door de nationale overheden. Dat is volgens de organisatie slechts een eerste vitale stap.