Alle pijlen gericht op Mark Rutte

Een Nederlandse variant van All The President’s Man, zo noemde iemand de voortdurende onthullingen in de Teevendeal afgelopen week. Een logische vergelijking. Watergate bleek een gifbeker voor de allerhoogste politieke baas die niet leeg raakte totdat de betreffende leider ten val was gebracht. Ook in de Teevendeal wordt de premier steeds meer betrokken bij de ogenschijnlijke doofpot.

In het boek van Bas Haan is de rol van Rutte vele malen groter dan de premier ons wil doen geloven. Het probleem voor Haan is dat hij geen bewijs heeft, alleen anonieme bronnen, waardoor Rutte voor nu buiten schot blijft.

Wat niet helpt voor Rutte is dat uit alles blijkt dat hij overal bovenop zit. Zo meldde De Volkskrant zaterdag dat Rutte hoogstpersoonlijk Haan opbelde toen hij lucht kreeg van het boek en de schrijver op het Torentje sommeerde.

Ook belde hij meteen met Teeven toen ‘Rooie Ron’ hem meldde dat hij met documenten naar Nieuwsuur zou stappen. Dat Rutte nogal formalistisch afstand hield van Teeven klinkt dus niet erg geloofwaardig.

Van der Steur

Het vertrek van Van der Steur kwam vorige week aan het einde van de eerste termijn van het debat voor iedereen alsnog als een verrassing.

Hij kwam strijdvaardig over en verdedigde zich met passie dus leek niet van zins op te stappen. Iedereen was klaar om aan de dinerpauze te beginnen toen de minister toch snikkend zijn vertrek aankondigde.

Onduidelijk is de rol van de PvdA in de kwestie. Zij wilden voor het debat niet toezeggen of Van der Steur het vertrouwen van de PvdA-fractie zou houden. Binnen het campagneteam van de PvdA werd, blijkens een reconstructie van NRC Handelsblad, zelfs voorgesteld om proactief het vertrouwen in hem op te zeggen. Asscher weigerde.

Maar toch lijkt het erop dat de PvdA bereid was Van der Steur uiteindelijk te laten vallen. Op de vraag of de minister wat de PvdA betreft zou kunnen blijven antwoordde Asscher vrijdagochtend: “Dat waag ik te betwijfelen”.

De VVD was woest over het onrecht dat Van der Steur in hun ogen was aangedaan. Deels hadden de partij en Van der Steur wel degelijk nog een punt ook. Het belangrijkste kritiekpunt van de oppositie nu was dat Van der Steur als Kamerlid minister Opstelten zou hebben opgeroepen om cruciale cijfers uit de brief te schrappen.

Maar wie de brief leest kan dat niet concluderen. De cijfers zijn verwijderd, maar Van der Steur roept daar niet toe op.

Doofpot

Feitelijk bevatte de onthullingen in het boek dus weinig hard nieuws, al kun je na het lezen van het boek nauwelijks geloven dat er geen sprake is van een doofpot.

Voor de oppositie maakte dat niet uit. Die waren in grote meerderheid uit op de val van Van der Steur. Een tweede termijn waarin conclusies worden getrokken was na het opstappen van de minister voor de oppositie niet meer nodig.

Na afloop was de frustratie bij de VVD groot. “Hebben jullie nu je zin?”, beet VVD-voorlichter Kees Berghuis de pers toe.

En Hennis een dag later: “Eén ding weet ik zeker: Er zijn inmiddels drie bewindspersonen op deze zaak afgetreden en er moet er één heel hard in zijn vuistje lachen en dat is de crimineel in kwestie.”

Toch zal ook bij de VVD hebben meegespeeld dat een minister die zo vaak – terecht of onterecht – onder vuur ligt uiteindelijk niet houdbaar is.

Onthullingen

Het is de vraag of het boek Teevendeal nu gesloten is. Voor vrijwel alle verkiezingen sinds begin 2014 kwamen er nieuwe onthullingen en vooral Rutte lijkt nog altijd kwetsbaar.

Hoe dan ook kijk ik al uit naar de verfilming. De Teevendeal is de spannendste politieke nonfictie sinds Thorbecke de Grondwet schreef in 1848.

Rutte

Een van de redenen waarom de oppositie niet uit is op de val van Rutte is dat ze hem nodig hebben in de campagne. Hij is de belangrijkste opponent om tegen af te zetten aangezien Wilders vrijwel zeker niet zal gaan regeren, ook al wordt hij de grootste.

Gisterenavond was het Jesse Klaver die in een stampvolle Tivoli de premier vergeleek met Trump en Le Pen en stelde dat Rutte met zijn brief in de ochtendkranten zo ver was gegaan dat de GroenLinks-leider heel dicht tegen uitsluiten van de VVD zit.

Het zijn de andere partijen die de brief van Rutte een groter ding maken door steeds te zeggen dat Rutte op sneaky wijze probeert een sfeer tegen buitenlanders te creëren. Feit is dat de oppositie de brief nodig had om daar zelf iets tegenover te kunnen zeggen. Wetende dat ze daarmee de VVD alleen maar groter maken.

Van der Laan

In 2009 sprak ik Eberhard van der Laan als minister van Integratie in Balkenende 4. Hij sprak over de wens van mensen om serieus gehoord te worden:

“Weet je wanneer ik het meeste hoor? Als ik tijdens een werkbezoek even buiten een sigaretje sta te roken. Dit is niet het officiële programma, denken die mensen dan, dus nu ga ik hem eens even de waarheid vertellen.”

Uw rookverslaving draagt bij aan een succesvolle integratiedialoog? Laat Ab Klink het maar niet horen.

“Het heeft z’n winst. Dat mag je nooit hardop zeggen, geloof ik. Maar het heeft de communicatie absoluut verbeterd. Toen heb ik bedacht dat debat een belangrijk onderdeel moet zijn van een wijkbezoek.”

Het trieste nieuws vorige week dat Van der Laan ernstig ziek is kwam in Den Haag ook als een schok. Hij was weliswaar niet zo lang minister, maar was afgelopen jaren wel één van de weinige sociaaldemocraten die overtuigend het integratiedebat met rechts aanging.

Misschien dat de inzichten die hij opdeed tijdens het roken van een sigaret wel een inspiratie is voor andere politici. Stap van het programma af en ga eens écht met mensen praten. Dat kan overigens ook prima zonder sigaret.

Belastingdienst

Staatssecretaris Eric Wiebes zou weleens de volgende bewindspersoon zijn die in zwaar weer komt. Hij verving in 2014 Frans Weekers na aanhoudende problemen bij de Belastingdienst, maar de zaak is allesbehalve op de rails.

Het onderzoek dat daar vrijdag over verscheen was meer dan een bevestiging van wat iedereen al wist. De problemen zijn zo groot dat de inning van belastinggeld in gevaar komt.

Wiebes nam direct de vlucht naar voren met een mea culpa en de toezegging dat hij alle aanbevelingen overneemt. Donderdag is het debat.

Campagnekortjes

Het CDA koos afgelopen weekend opvallend genoeg voor een stap naar links. In AD hekelde Buma de ‘asociale’ arbeidsmarktplannen van de VVD. In een rechts politiek klimaat lijkt dat politiek strategisch niet direct een logische keuze. Aan de andere kant is het voor de christendemocraten wel een nieuwe manier om zich af te zetten tegen Rutte.

Pechtold deed een ‘Rutte’ zaterdag door honderden euro’s voor werkenden te beloven. De D66’er is wel iets bescheidener: geen duizend euro, maar vijfhonderd euro. Opvallende keuze, aangezien dit er mede voor gezorgd heeft dat Rutte zo’n onbetrouwbaar imago heeft.

De SP heeft nog eens zitten rekenen en heeft nu toch een manier gevonden om terug te gaan een aow-leeftijd van 65. De aanpassing van het verkiezingsprogramma past in het straatje paniekvoetbal van de SP om de kiezersgunst te heroveren, nadat ze eerder de VVD uitsloten.

Ahmed Marcouch is boos op Denk. Hij verwijt de partij Whatsapp-berichten te versturen waarin wordt opgeroepen niet op de ‘Marokkaanse joden’ van de PvdA te stemmen. Denk ontkent betrokkenheid.

Peilingen

Opvallend genoeg ondanks alle ophef slechts kleine wijzigingen deze week. In Peil waren zondag geen wijzigingen, in de peiling van Eenvandaag slechts beperkt.

Partij (Peil, Ipsos, Kantar, I&O Research, Eenvandaag) (Achteraan het verschil tov vorige keer)

VVD (24, 27, 29, 26, 24) 26 zetels (+0,2)
PvdA (10, 11, 12, 17, 12) 12,4 zetels (+0,2)
PVV (33, 27, 30, 26, 31) 29,4 zetels (+0,4)
SP (11, 11, 13, 10, 15) 12 zetels (-)
CDA (16, 18, 16, 15, 17) 16,4 zetels (-0,2)
D66 (14, 18, 15, 13, 16) 15,2 zetels (+0,2)
ChristenUnie (5, 6, 6, 5, 6) 5,6 zetels (-0,2)
GroenLinks (16, 12, 14, 19, 14) 15 zetels (+0,2)
SGP (3, 5, 3, 4, 3) 3,6 zetels (-0,2)
PvdD (4, 4, 3, 5, 3) 3,8 zetels (-0,4)
Denk (2, 1, 0, 1, 1) 1 zetels (-)
VNL (1, 0, 0, 0, 0) 0,2 zetels (-)
50Plus (10, 10, 9, 7, 8) 8,8 zetels (-0,2)
Forum voor Democratie (1, 0, 0, 1, 0) 0,4 zetels (-)
Piratenpartij (0, 0, 0, 1, 0) 0,2 zetels (-)
Overig (0, 0, 0, 0, 0) 0,0 zetels (-)

Op de agenda

Dinsdag:

14.00 Vragenuur, stemmingen, regeling van werkzaamheden
16.30 Procedurevergadering nav aftreden Van der Steur
17.00 AO Noodhulp
20.00 Wet om lange betaaltermijnen tegen te gaan

Woensdag:

10.15 Wet om lijstencombinaties politieke partijen af te schaffen
13.15 Debat Peuro
14.00 AO WMO
15.00 Hoorzitting Brexit
15.15 Debat screening asielzoekers
16.30 AO ICT-agenda Rijksdienst
19.15 Wet gedogen wietteelt

Donderdag:

9.30 AO Investeringsagenda Belastingdienst
10.00 AO Bouwregelgeving
10.00 AO Criminaliteitsbestrijding
10.00 AO Inburgering en integratie
11.00 Debat over informele Europese Top van 3 februari
13.30 AO Mondzorg
14.00 Hoorzitting Eindtoetsen in het onderwijs
14.00 AO Scheepvaart
14.00 AO Biotechnologie
15.15 Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg
16.00 AO Evaluatie Wet kraken en leegstand

En verder:

Lodewijk Asscher (PvdA), Alexander Pechtold (D66) en Halbe Zijlstra (VVD) nemen op vrijdagavond 3 februari deel aan COC’s Verkiezingsdebat 2017 in Amsterdam. Ook René Peters (CDA), Kathalijne Buitenweg (GroenLinks), Marianne Thieme (Partij voor de Dieren), Sadet Karabulut (SP), Léonie Sazias (50PLUS) en Sylvana Simons (Artikel 1) doen mee.